Zagłębiowski Klub Szermierczy

Szermierka niejedno ma imię

Współcześni samurajowie

Z Gniewomirem Samończukiem, posiadaczem 5 dan Yoshinkan Aikido o japońskiej szermierce (kenjutsu), a zwłaszcza Shinkendo, przemianach, które sprawiły, że dzisiejsze aikido znacząco różni się od swojej poprzedniczki oraz o tym kto i gdzie można trenować te sztuki walki i jakie wyposażenie jest niezbędne rozmawia Andrzej Kaim.

Każdy kto chce trenować szermierkę znajdzie coś dla siebie w ofercie klubów i stowarzyszeń działających w naszym mieście. W Zagłębiowskim Klubie Szermierczym trenują szabliści - sportowcy. Z kolej w Seidokan dojo spotykają się osoby zafascynowane szermierką japońską. I to nie w wersji sportowej (kendo) tylko bojowej (kenjutsu). Czy każdy może przyjść do Was na zajęcia i zacząć uczyć się walki japońskim mieczem (katana)?
W naszym dojo osoby, które chcą rozpocząć treningi Shinkendo są jak najbardziej mile widziane. Shinkendo jest dostępne dla wszystkich pod warunkiem, że ukończyli minimum 13 lat, a jeszcze lepiej jeśli jest to młodzież o rok starsza. Niestety nie zajmujemy się prowadzeniem zajęć dla młodszych dzieci. Shinkendo jest taką sztuką walki, która wymaga bardzo dużo koncentracji i wyuczenia się bardzo wielu skomplikowanych układów. Nie jest za bardzo dostosowana żeby uczyć w swoim systemie dzieci. Poza tym w ich wykonaniu może ona być niebezpieczna. Dlatego minimalny wymóg to ukończenie 13-14 roku życia.
Kenjutsu to ogólna nazwa japońskiej szermierki bojowej. Jednak w Sosnowcu uprawiany jest konkretny styl czy też szkoła posługiwania się kataną. Co wyróżnia Shinkendo na tle innych szkół czy stylów?
Każdy styl kenjitsu jest wyjątkowy, oryginalny i jedyny w swoim rodzaju, ale Shinkendo faktycznie z jednej strony wyróżnia się na tle pozostałych stylów, a z drugiej jest ich połączeniem w całość. Kiedy kaisho Toshihiro Obata uczył się u różnych mistrzów kenjutsu w Japonii miał do nich duży żal, że skupiały się tylko na jednym aspekcie kenjutsu. W battodo było skupienie się na jakości cięć, ale za to nie zwracano w zasadzie uwagi na kata i nie było okazji do sparingów z partnerem. W innych szkołach było odwrotnie ćwiczyło się tylko bokenami czyli drewnianym bronią i kładziono nacisk na formy sparingowe czy kontaktowe, zaś zaniedbywano posługiwanie się prawdziwą kataną. Dlatego kaisho studiując bardzo wiele różnych stylów przez bardzo, bardzo długi czas pewnego dnia postanowił nie tyle wymyślić swoją sztukę walki, co zresztą wielokrotnie podkreślał, że Shinkendo nie jest nowym stylem walki, tylko połączeniem pozostałych stylów w konkretny system nauki kenjutsu. I to chyba wyróżnia Shinkendo, że składa się na nie wiele różnych aspektów japońskiej szermierki. Uczymy zarówno ashi sabaki czyli poruszania się - przesuwania, obracania, stawiania kroków, ale także tai sabki czyli pracy całego ciała, pojedynczych cięć, dobywania broni, kata czyli rozbudowanych form łączących poruszanie się z wykonywaniem cieć, zasłon itp., przez tachi uchi czyli formy niewielkiego sparingu z partnerem kończąc na formach bojowych czy naukę posługiwania się kataną, których nie wykonuje się z partnerem, bo jest to zbyt niebezpieczne, aż do tamashigiri, czyli testu cięć, który polega na przecinaniu albo bambusów imitujących ludzkie kości, albo zwiniętej bambusowej maty po odpowiednio długim moczeniu w wodzie. Podsumowując wielorakość i wieloaspektowość Shinkendo najbardziej wyróżnia ten styl na tle innych szkół kenjutsu.
W arsenale samurajów znajdowała się nie tylko broń sieczna: katana (długi miecz) I wakizashi (krótki miecz), ale też wiele innych rodzajów broni np. naginata (rodzaj halabardy czy też glewi) czy jo (krótka włócznia). Czy w waszej szkole nauczacie także walki innymi rodzajami broni?
W Shinkendo nauczamy tylko walki kataną czyli długim półtoraręcznym mieczem oraz ni to ken czyli walki z jednoczesnym użyciem dwóch takich mieczy. Zarówo używania halabardy, naginaty czy yari w ramach Shinkendo nie ma. Jednak wielu instruktorów w Polsce zostało wyszkolonych w Bojutsu czyli w umiejętności walki długim kijem czyli bo. W odróżnieniu od krótkiego kija tzw. jo ten drugi gdy porównać go ze wzrostem adepta wystaje ponad 20 cm ponad głowę, a gdy jego drugi koniec oparty jest o ziemię. Mimo że jest to tylko kij to jednak walka nim nauczana jest w taki sposób, że odwzorowuje używanie naginaty czy też yari. Sądzę, że jeśli ktoś będzie zainteresowany nauką posługiwania się tego rodzajem broni z pewnością znajdzie osobę, która podzieli się z nim wiedzą i umiejętnościami, ale naszym podstawowym celem jest nauka walki japońskim mieczem.
Proszę przybliżyć nam jeszcze jeden specyficzny rodzaj szermierki rodem z Japonii. Pytam oczywiście o iaido.
Nie jestem ekspertem w tej sztuce walki. Znam oczywiście specjalistów, miałem styczność z nią, odbyłem kilka treningów. Podstawowa różnica pomiędzy iaido a innymi stylami kenjutsu polega na tym, że nie jest ono nastawione na aspekt bojowy. Trening z mieczem ukierunkowany jest przede wszystkim na samodoskonalenie się w różnych aspektach. Przede wszystkim pielęgnowana i doskonalona jest sama sztuka posługiwania się kataną. Inną różnicą jest to że w iaido w zasadzie nie używa się ostrej broni oraz bokenów. Jej adepci w czasie treningu używają za to iaito czyli repliki katany, która jest pozbawiona ostrej krawędzi.
Z zakupem jakiego sprzętu i wyposażenia powinny się liczyć osoby, które chciałby rozpocząć treningi kenjutsu czy też konretnie Shinkendo?
Na pierwsze zajęcia Shinkendo trzeba przede wszystkim zabrać siebie i spodnie od dresów oraz koszulkę na zmianę. Każda nasza sekcja wyposażona jest w bokeny (drewniane odpowiedniki katany). Kiedy poczujemy, że kenjutsu jest tą sztuką walki, którą chcemy uprawiać warto kupić tzw. dogi czyli biały strój treningowy składający się ze spodni, bluzy i białego długiego pasa obi. Jest to typowy strój dla większości japońskich sztuk walki (karate, judo jujitsu czy aikido). Shinkendo jest sztuką walki samurajów, a oni przeważnie nosili dodatkowe specjalne, szerokie, dzwonowate spodnie tzw. hakama. Dlatego każdy adept Shinkendo ma prawo nosić właśnie takie spodnie podczas zajęć niezależnie od tego jak bardzo zaawansowany jest w tej sztuce. Tak jak wspomniałem dysponujemy bokenami, ale warto zakupić własne. Nie jest to inwestycja związana z wygórowanymi kosztami np. boken zamawiany u naszych instruktorów kosztuje około 30-40 zł za sztukę. Znacznie większe koszty związane są z zakupem katany. Jednak taka inwestycja konieczna jest po 2-3 latach treningów. Warto taki zakup poprzedzić rozmowami ze specjalistami, gdyż w ofercie wielu sprzedawców są katany, których nie należy kupować. Są źle wykonane, a ich używanie grozi poważnymi kontuzjami i urazami. Niestety taka inwestycja związana jest ze sporymi kosztami. Bezpieczna, dobrej jakości katana kosztuje kilka tysięcy złotych. Jeśli zaś chcielibyśmy posiadać broń wykonaną w Japonii tradycyjnymi metodami, nie tylko bezpieczną, ale także piękną to musimy liczyć się z wydatkiem kilkudziesięciu tysięcy złotych. Podobnie jak w przypadku bokenów każda nasze dojo posiada tzw. miecz sekcyjny. Gdy adept osiągnie odpowiedni poziom umiejętności i do dalszego jego szkolenia potrzebne są zajęcia z ostrą bronią wówczas dopóki nie zdecyduje się na zakup osobistej katany może wykorzystywać broń z naszego arsenału.
Wyszkolenie samuraja obejmowało nie tylko trening z wieloma rodzajami broni, ale także walkę bez niej znaną wówczas jako aikibujutsu. Czy w Sejdokan dojo trenujecie także tą sztukę walki?
W Seidokan dojo trenujemy Yoshinkan Aikido. Akikibujutsu czy też aikijujitsu były sztukami walki, których nauczano przede wszystkim elitę feudalnej Japonii – generałów, wysokich rangą oficerów, ale też dayamo czyli odpowiednika europejskich książąt czy hrabiów oraz członków cesarskich rodów. Niekiedy w trakcie bitwy samuraj mógł utracić miecz czy to dlatego, że ktoś mu go wytrącił z rąk lub ostrze pękło albo zaklinowało się w ciele przeciwnika. W takiej sytuacji ci najważniejsi dygnitarze korzystali z technik i umiejętności zdobytych podczas treningów aikibujutsu, która nie służyła do samoobrony czy też obezwładnienia przeciwnika tylko jego fizycznej eliminacji. Sztuka ta przeszła wiele przemian by ostatecznie przyjąć formę, którą znamy jako aikido. Jej twórcą był Morihei Ueshiba, którego jednym z najlepszych uczniów było Giozo Shioda, który wykształcił swój własny styl aikido znany pod nazwą Yoshinkan. Eksperci określają go niekiedy jako tzw. twarde aikido podobne właśnie do sztuki walki uprawianej przez samurajów, które nie jest jednak nastawione na eliminację przeciwnika, tylko jego obezwładnienie. O skuteczności naszej odmiany aikido najlepiej świadczy fakt, że była nauczana przez wiele lat w głównej szkole policji w Tokio. Sprawdza się doskonale jako forma samoobrony choć wiąże się to z bardzo długimi, wieloletnimi treningami.
Czy ktoś kto chce uprawiać Shinkendo zobligowany jest też do podjęcia treningów Yoshinkan Aikido czy też obecnie można trenować tylko jedną z tych sztuk walki?
W obecnych czasach mimo że aikido i kenjutsu pochodzą ze wspólnej rodziny (samurajowie trenowali sztukę pod nazwą daito ryu aikijujitsu – przyp.red.) traktowane są jako dwie zupełnie odrębne sztuki walki. Można trenować tylko jedną z nich lub też łączyć trening Yoshinkan Aikido z Shinkendo.
W jakim wieku można rozpocząć trening aikido, a w jakim kenjutsu? Ile razy w tygodniu odbywają się zajęcia?
Treningi aikido można rozpocząć już w wieku 4 lat. Mamy program dostosowany właśnie do potrzeb takich maluszków, który w dużej mierze opiera się na grach i zabawach. Z kolei treningi kenjutsu tak jak już wcześniej wspomniałem można zacząć trenować najwcześniej w wieku 13-14 lat. Zajęcia zarówno jednej jak i drugiej sztuki walki odbywają się w Sosnowcu trzy razy w tygodniu, a nasze dojo mieści się w Miejskim Klubie im. Jana Kiepury (Budynek "Energetyk") przy ulicy Będzińskiej 65. Zajęcia Shinkendo odbywają się we wtorki, piątki oraz soboty. Z kolei treningi aikido obywają się we wtorki, czwartki i piątki, z zastrzeżeniem, że na czwartkowych zajęciach mogą pojawiać się osoby posiadające minimum stopień 3 kyu czyli uprawnione do noszenia brązowego pasa. Warto podkreślić, że Europejska Federacja Yoshinkan Aikido skupia kilkanaście dojo działających na terenie Zagłębia Dąbrowskiego oraz Śląska. Osoby, które chcą trenować częściej niż dwa razy w tygodniu mogą bez żadnych dodatkowych kosztów uczęszczać na zajęcia cztery czy pięć razy w tygodniu.
Dziękuję za rozmowę.

Zobacz na własne oczy

W piątek (15 września) o godzinie 18.30 w Miejskim Klubie im. Jana Kiepury (Sosnowiec, ul. Będzińska 65) można osobiście przekonać się na czym polega aikido. Mistrz i uczniowie Seidokan dojo zademonstrują swoje umiejętności, a każdy chętny będzie mógł zapisać się na zajęcia.

Współcześni samurajowie

Obserwuj nas

Godziny treningów