Historia szermierki

Nyżykiem lub piekielna polska czwarta

Szabla to broń, która ma szczególne miejsce w naszej historii. Mimo że przybyła do nas ze Wschodu już w średniowieczu to polska szlachta pokochała ją dopiero w wieku XVI. W kolejnym stuleciu uzbrojeni w nią Sarmaci gromili wszystkich wokół: Moskali, Szwedów, Turków i Tatarów. Została naszą bronią narodową na kolejne stulecia. W okresie kiedy święciła największe tryumfy na polach bitew i pojedynków nikt nie dbał o to, by spisać zasady na których oparty był fechtunek i polska sztuka krzyżowa odeszła w zapomnienie. Dziś pasjonaci szermierki szablą po żmudnych badaniach odtwarząją ją z wielkim trudem.

W świecie Zachodnim już w renesansie, a nawet wcześniej mistrzowie szkół szermierczych tworzyli liczne traktaty o władaniu bronią. Na naszych ziemiach najstarszą tego typu pozycją jest wydana w Warszawie (zabór rosyjski), jednak po polsku anonimowa praca „Nauka podająca sposoby bicia się na bagnety” z 1827 roku.

Kolejną pozycją dotyczącą już szermierki na szable jest niedokończony „Traktat o szermierstwie” Michała Starzewskiego z 1830 roku. Autor odwołuje się w niej do sztuki krzyżowej władania szablą. Opisał m.in. rodzaje cięć szablą, w tem te, które nazwał „nyżkiem” lub „die höllische polnische Quart” – piekielna polska czwarta.

Następna jest praca Antoniego Macieja Durskiego wydana w Lwowie w 1879 roku „ Szkoła szermierki siecznej”. Praca zawiera m.in. opis podziału działań szermierczych, budowy szabli, rodzajów cięć i postawy szermierczej. Mowa w niej jest również o natarciach zwodzonych.

W 1885 roku Kazimierz Bryła, wydał w Stanisławowie książkę „Szermierz postępowy czyli podręcznik polski do nauki szermierki szpadonem”. Autor podkreślał, że jest to pierwszy podręcznik szermierki na ziemiach polskich oparty o system szkoły włoskiej.

W 1894 roku we Lwowie ukazała się książka autorstwa Aleksandra Raciborskiego zatytułowana „Historia i psychologia szermierki”. Autor przedstawił najpierw szeroki rys historyczny szermierki od najdawniejszych czasów aż do połowy XIX wieku, a dalszą część pracy poświęcił podstawom psychologii dla szermierzy: opisał temperament, funkcje układu nerwowego, typy osobowości. Według niego „ … Najkorzystniejszymi temperamentami dla szermierza są sangwiniczny i choleryczny lub pośredni między nimi, najmniej korzystnym jest temperament melancholiczny”

W 1898 roku w Przemyślu wydany został  „Podręcznik szermierczy i krótki opis szabli polskiej” Karola Bernolaka. Autor podaje nazwy cięć staropolskich i zestawia je z terminologią zagraniczną. Co warto podkreślić zwraca on baczną uwagę na szermiercze pozdrowienie przed i po walce.

Kolejna pozycja dotycząca szermierki pochodzi z 1900 roku i wydana została we Lwowie. Jest to „Krótki zarys szermierki na szable podług systemu włoskiego” .

Kolejne pozycje powstawały już po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości. Zainteresowanych tym tematem odsyłam do pracy Polskie piśmiennictwo szermiercze w XIX i XX wieku Gabriela Szajny.

Andrzej Kaim

Zagłębiowski Klub Szermierczy 

41-219 Sosnowiec

+48 505 803 773

zkssosnowiec@interia.pl

Obserwuj nas

Godziny treningów

Poniedziałek: 17.30-18.30

Wtorek: 16.30-18.30

Środa: 18.3-20.30

Czwartek: 16.30-18.30

Piątek: 18.30-20.30

Strona www stworzona w kreatorze WebWave.